Reportage: Een Vlaamse verovering en een essay met scheten
Als er iets opviel aan de presentatie van het Boekenweekgeschenk en het Boekenweekessay tijdens Vers voor de Pers, dan was het wel dat Vlamingen hoffelijker, welbespraakter en humoristischer zijn. Zo zwaaide oud-politicus Mark Eyskens zijn landgenoot Lanoye veel lof toe, hij kon diens werk zelfs citeren, en hij sprak de onvergetelijke woorden dat ‘Lanoye een van de belangrijkste levende schrijvers van Vlaanderen was en dat hij ook dood een van de belangrijkste schrijvers zal blijven. Want daar doen we het tenslotte voor.’
Het Boekenweekgeschenk Heldere hemel zal verschijnen in een oplage van 894.000: 833.000 in Nederland en 61.000 in Vlaanderen. Volgens Geert Joris van Boek.be (de Vlaamse CPNB) is dat in vergelijking geringe aantal te wijten aan de relatieve onbekendheid van het fenomeen Boekenweekgeschenk in Vlaanderen. Daarnaast geeft men in Vlaanderen wel vaker boeken weg, dus boekhandelaren kijken nog een beetje de kat uit de boom. Met 833.000 Nederlandse exemplaren is ook een forse daling ingezet van de oplage in Nederland. De oplage van Kader Abdolah was voor het eerst sinds jaren minder dan het jaar daarvoor, de slechte ontvangst van De kraai en de hoge stapel niet meegenomen Boekenweekgeschenken van vorig jaar heeft de boekhandel blijkbaar enigszins schuw gemaakt.
Opmerkelijk dit jaar is verder dat de naam van Lanoye ook fonetisch op het omslag staat om te voorkomen dat mensen hem aanspreken als Lanooie.
Tom Lanoye beloofde in zijn toespraak in ieder geval dat hij er alles aan zou doen om dit geschenk tot een succes te maken. Heldere hemel gaat over een merkwaardig voorval uit de recente geschiedenis: een onbemande MIG dringt op 4 juli 1989 het westerse luchtruim binnen en valt uiteindelijk neer op een bungalow in Vlaanderen. Een 19-jarige jongen die toevallig thuis is, vindt de dood. De rest van het verhaal is volkomen fictief, bezwoer Lanoye de toehoorders en hij vroeg enige prudentie om de journaalbeelden uit die tijd niet nu al te laten circuleren. Mark Eyskens was destijds minister van Buitenlandse Zaken.
[vimeo]http://vimeo.com/34975375[/vimeo]
Het Boekenweekessay lijkt een beetje het lachertje van de Boekenweek te worden. Nico Dijkshoorn heeft geen essay geschreven, maar een bundeltje brieven met veel cabaretteketet. ‘Bij een vriend laat je scheten. Zet die maar op een tegeltje. Je weet dat ik gelijk heb. En Jezus, Tom, wij lieten scheten. Bijna terloops. Ik rook je niet eens meer.’ Een deel van het publiek kon er hartelijk om lachen, een groter deel keek gegeneerd weg. Essayistiek anno 2012 bestaat niet alleen uit onuitgewerkte gedachten, maar ook uit onafgemaakte zinnen.
De foto’s:
